Hoogsensitiviteit: last of kracht?

Ervaar jij je hoogsensitiviteit als een last of als een kracht? Of misschien wel beide? Hoogsensitiviteit is een eigenschap die zowel uitdagend kan zijn als veel voordelen kan bieden. Hoe zit dat precies? Of je hoogsensitiviteit als kracht of valkuil ervaart, hangt sterk af van de mate van balans. Zijn je hoogsensitieve eigenschappen in balans, of schieten ze door? Wanneer een eigenschap uit balans raakt, oftewel overmatig wordt ingezet, kan iets wat van nature positief is omslaan in een valkuil. In deze blog bespreek ik veelvoorkomende hoogsensitieve kwaliteiten en de bijbehorende valkuilen, zodat jij kunt ontdekken waar je staat: aan de krachtkant of juist aan de lastkant. Nieuwsgierig? Lees dan verder!

Balans 

Balans is essentieel voor het algemeen welzijn van iedereen, maar voor HSP’s is dit nog belangrijker. Door hun natuurlijke gevoeligheid raken HSP’s namelijk sneller uit evenwicht en ervaren ze dit ook intenser. Balans behouden is echter vaak een uitdaging voor HSP’s. Dit komt onder andere doordat HSP’s van nature sterk gericht zijn op het welzijn van anderen en de groep. Hierbij zetten ze de ander vaak voorop, waardoor ze zichzelf meer op de achtergrond plaatsen. Deze gerichtheid op anderen speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van veel valkuilen. Daarnaast kunnen valkuilen ontstaan door een onbalans in interne processen, zoals een verhoogde gevoeligheid voor angst of perfectionisme. 

Kracht > valkuil

1 Drang naar kwaliteit en nauwkeurigheid → Perfectionisme
Perfectionisme ontstaat wanneer de neiging om dingen goed te willen doen doorslaat in angst om fouten te maken, vaak door kritiek, faalangst of hoge verwachtingen vanuit jezelf of anderen.

2 Diep nadenken → Piekeren / over-analyseren
Zorgvuldig overdenken kan doorslaan in eindeloos analyseren wanneer je een gebrek aan vertrouwen hebt in je eigen oordeel.

3 Emotioneel bewustzijn → Overspoeld worden door intense emoties
Bewustzijn van je emoties kan overweldigend zijn en leiden tot uitbarstingen als emoties niet goed gereguleerd worden.

4 Empathie → Overnemen van emoties
Meevoelen met anderen kan doorschieten in het absorberen van hun emoties, waardoor het lastig wordt onderscheid te maken tussen je eigen emoties en die van de ander.

5 Zorgzaamheid → Redderen
Zorgzaam zijn kan doorslaan in een neiging om je overmatig op het welzijn van anderen te richten en andermans problemen op te lossen.

6 Zelfreflectie → Zelfkritiek
Zelfreflectie kan omslaan in zelfkritiek, vooral bij een negatief zelfbeeld of gevoeligheid voor kritiek van anderen of afwijzing.

7 Scherpe waarneming → Overprikkeling
Het opnemen van veel details en nuances kan leiden tot overprikkeling en vermoeidheid als je onvoldoende doseert of te weinig rustmomenten neemt.

8 Besluitvaardigheid door grondige analyse → Besluiteloosheid
Te veel wikken en wegen uit angst om een verkeerde keuze te maken kan leiden tot besluiteloosheid.

9 Inlevingsvermogen → Grenzeloosheid
Alles goed willen vinden vanuit begrip voor de ander kan je eigen grenzen en behoeften overschaduwen.

10 Creativiteit → Chaotisch denken
Creativiteit kan uit balans raken wanneer te veel ideeën tegelijk leiden tot een gebrek aan focus en structuur.

11 Oog voor harmonie → Conflictvermijding
De wens om harmonie te bewaren kan ervoor zorgen dat je jezelf wegcijfert of keuzes maakt die niet in lijn zijn met wat je echt wilt, om conflicten te vermijden.

12 Verantwoordelijkheidsgevoel → Oververantwoordelijkheid
Verantwoordelijkheidsgevoel kan doorslaan in oververantwoordelijkheid wanneer je verantwoordelijkheden op je neemt die eigenlijk niet bij jou liggen.

13 Toewijding → Te weinig zelfzorg
Overmatige toewijding aan werk, relaties, hobby’s of idealen kan ten koste gaan van tijd en zorg voor jezelf, vooral wanneer je dit voortdurend boven je eigen welzijn stelt.

14 Diep zelfbewustzijn → Overaanpassen
Je verbinding met jezelf kan vervagen als je te veel waarde hecht aan verwachtingen en bevestiging van anderen, waardoor je je overmatig aanpast aan wat zij van je willen zien.

15 Visie en intuïtie → Doemdenken
Intuïtie en visie kunnen worden vertroebeld door angst, waardoor je worst-case-scenario’s voor je ziet.

Hoe ontstaan deze valkuilen?

Deze valkuilen ontstaan wanneer natuurlijke kwaliteiten doorschieten door een combinatie van interne neigingen (zoals gevoeligheid of drang naar perfectie) en externe factoren, zoals kritiek, afwijzing, sociale druk, traumatische ervaringen of overprikkelende omstandigheden. Veel van deze valkuilen zijn (oude) overlevingsstrategieën, ontstaan in onveilige omstandigheden. Bijvoorbeeld patronen die je ontwikkelde om goedkeuring te krijgen of afwijzing te voorkomen. Ze kosten veel energie en vervreemden je van wie je echt bent. Ook vergroten ze het risico op stressklachten, uitputting en zelfs burn-out.

HSP-coaching

Ik hoop dat je na het lezen van deze blog denkt: Yes, ik sta aan de krachtkant! Mocht je helaas veel van de lastkant herkennen, weet dan dat het herkennen van je valkuilen de eerste stap is naar herstel en balans. Zo kun je de regie herpakken, je natuurlijke kwaliteiten weer in hun kracht zetten en duurzaam bijdragen aan jezelf én anderen. HSP-coaching kan je helpen om dit proces concreet te maken en je te ondersteunen bij het maken van nieuwe, gezonde keuzes voor jezelf.

Benieuwd naar wat ik voor je kan betekenen? Bekijk hier mijn coachingsaanbod. Ik hoop je snel te ontmoeten!

Liefs, Nore