Onverwerkte emoties – Waar hebben die allemaal invloed op?

Een tijdje geleden schreef ik de blog “Emoties onderdrukken: een veelvoorkomende copingstijl.” Deze kun je hier teruglezen. Deze week wil ik dieper ingaan op dit thema. Wat voor invloed hebben vastzittende, onverwerkte emoties op onze geest, ons lichaam en ons leven? Daarnaast sta ik natuurlijk ook even stil bij de link tussen dit thema en hoogsensitiviteit. Veel plezier met lezen!

Onverwerkte emoties?

Wat zijn onverwerkte emoties? Om te beginnen: emoties kun je vergelijken met kaarsen. Hun enige doel is om gevoeld te worden om zo hun energie te uiten (het branden van een kaars) om vervolgens weer uit te doven. Het doel hiervan is jou informatie geven over jezelf in relatie tot situaties, andere mensen, etc. Wanneer een emotie gevoeld en geuit is, is dit doel gediend en zal de emotie dus weer verdwijnen. Wanneer een emotie niet gevoeld en geuit wordt, kan de energie/informatie van de emotie als het ware nergens heen en wordt de energie onverwerkt opgeslagen in je lichaam. Onverwerkte emoties zou je dus kunnen omschrijven als oude emoties, meestal negatieve, die je nog steeds bij je draagt omdat je ze nog niet hebt kunnen verwerken.

De emotiekast

“Wat gebeurt er als je veel of sterke emoties niet verwerkt?”, vraag je je misschien af. Om een metafoor te gebruiken: je zou het kunnen zien als dat iedereen een ’emotiekast’ in zich heeft. Wanneer je emoties goed verwerkt, belanden ze niet of maar kort in de kast. De deur staat namelijk altijd open. De kast is zo nooit te vol.

Het gaat mis als iedere keer dat je (negatieve) emoties voelt, de emoties onverwerkt in de kast gaan en de deur op slot gaat. Na verloop van tijd zal de kast steeds voller worden. Zoals genoemd in het voorbeeld met de kaars, emoties kun je zien als energie. Ze willen eruit en gevoeld worden. Als dat proces niet kan plaatsvinden, kunnen de volgende dingen gebeuren. Wanneer de kast op slot blijft, kunnen de emoties als het ware in het ‘hout van de kast trekken’. Met andere woorden: ze gaan een negatieve invloed hebben op hoe jij je voelt, denkt en handelt. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in depressieve gevoelens en angsten. Wat ook kan gebeuren is dat als jij herinnerd wordt aan je onverwerkte emoties (een situatie doet je er bijvoorbeeld onbewust aan denken), de kast op een kier openspringt. De emoties grijpen dan de kans om in volle hevigheid uit de kast te barsten. Hierbij kun je denken aan een paniekaanval, een woedeaanval of een huilbui. Gezien het om oude emoties gaat, kan het zijn dat je op dat moment geen idee hebt waar die uitbarsting precies vandaan kwam. Dat kan een extra slecht en machteloos gevoel met zich meebrengen.

Onbewust

Het is goed om te noemen dat het wegstoppen van emoties en pijn, en daarmee het vol raken van je emotiekast, vaak een onbewust proces is dat afstamt van hoe jij in je kindertijd hebt leren omgaan met emoties. Wees dus mild naar jezelf als je je hierin herkent.

Welke emoties worden onderdrukt?

Emoties die mensen vaak moeilijk vinden om toe te laten zijn verdriet, boosheid en angst. Je kunt echter ook denken aan bijvoorbeeld schuldgevoelens, gevoelens van schaamte of machteloosheid. Daarnaast is het zo dat je als mens niet kunt kiezen om negatieve emoties niet toe te laten, maar de positieve emoties wel. Wanneer bepaalde emoties onderdrukt worden, wordt je gehele emotionele beleving gedempt en wordt je dus over het algemeen vlakker, ook op het positieve spectrum.

Welke klachten kunnen onverwerkte emoties veroorzaken?

Opgeslagen onverwerkte emoties zijn een chronische en significante bron van stress. Zoals ik hierboven al schreef, kunnen ze verstoren hoe je je voelt en hoe je denkt. Voorbeelden van veelgehoorde mentale klachten zijn depressieve gevoelens, (onverklaarbare) angsten, prikkelbaarheid en een afgesloten, vervreemd of afgevlakt gevoel.

Somatisatie

Ook kunnen er ‘onverklaarbare’ lichamelijke klachten ontstaan wanneer je onverwerkte emoties vasthoudt. Dit wordt ook wel somatisatie genoemd. Met andere woorden: je lichaam uit emotionele of psychische problemen op een lichamelijke manier. Voorbeelden hiervan zijn chronische hyperventilatie, chronische pijn, een toename van ontstekingen en het prikkelbare darm syndroom. Het is belangrijk om te benadrukken dat somatiseren zeker niet betekent ‘het zit tussen de oren – het is ingebeeld’. Je lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en lichamelijke klachten die een emotionele of psychische oorzaak hebben, zijn dus net zo echt als klachten met een fysieke oorzaak.

Chronische stress 

Onverwerkte emoties veroorzaken vaak zowel mentale als lichamelijke klachten. Dit komt doordat zowel psychische als lichamelijke klachten veroorzaakt kunnen worden door chronische stress. Onverwerkte emoties zijn, vaak zelfs jarenlang, zo’n chronische stressor. Daarnaast vraagt de onderdrukking van onverwerkte emoties in je lichaam ontzettend veel energie van je. Constant onder de oppervlakte en extra als een bepaalde situatie je triggert en emoties naar boven willen komen. Het is daarmee een chronisch energielek en dat kun je merken op zowel psychisch als lichamelijk vlak.

Vriend in plaats van vijand

Het is belangrijk om te benoemen dat je lichaam graag onverwerkte emoties, die jou uit balans brengen, wil verwerken. Het probeert dit proces op gang te brengen door je signalen te sturen, in de vorm van klachten. Zo probeert je lichaam je bewust te maken van de problemen die spelen onder de oppervlakte. Het voelt misschien tegenstrijdig, dat snap ik goed, maar je lichaam heeft dus het beste met je voor.

Invloed op je leven

Onverwerkte emoties zitten vast in het onbewuste. Er zijn veel (ook onbewuste) strategieën om de emoties daar te houden en ze te blijven vermijden. Voorbeelden hiervan zijn feesten, hard werken, op je telefoon scrollen, series bingen, etc. Het kan ook zijn dat je jezelf afleidt met jezelf optimaliseren. Voorbeelden daarvan zijn ambitieuze fitnessdoelen of heel gezond eten. Dit kunnen gezonde bezigheden zijn, mits met mate en als ze niet ingezet worden als afleider van de kern van je problemen. Ze helpen dan namelijk alleen tijdelijk bij de symptomen van de klachten, maar ze verhelpen niet de oorzaak van de klachten zodat de klachten definitief verdwijnen. Regelmatig fitnessen kan je bijvoorbeeld helpen energieker te worden als je last hebt van een laag energieniveau, maar het zal je energielek niet laten verdwijnen als onverwerkte emoties de oorzaak daarvan zijn. Pas als je je bewust bent van de emoties die vastzitten, kun je ze doorvoelen, uiten en loslaten (en daarmee ook de negatieve impact die ze op je hadden).

Trouw aan jezelf

Het kan ook zijn dat je je wel (vaag) bewust bent van je negatieve emoties, maar dat je confrontatie ermee uit de weg gaat omdat je (onbewust) bang bent dat je de pijn niet aankunt. Je emoties actief vermijden, door bijvoorbeeld bepaalde spullen, plekken of mensen te mijden, geeft op korte termijn verlichting. Op de lange termijn creëert het echter vaak een gevoel van op de vlucht zijn voor jezelf en je verleden. Dit kan een gevoel van vastzitten of stilstaan geven. Dat staat gevoelens van geluk, regie, rust in jezelf en je leven op een authentieke manier leiden in de weg. Emoties zijn je kompas om trouw te kunnen zijn aan jezelf en als je het contact met je kompas verloren bent, dan is trouw zijn aan jezelf een lastige opgave.

Verbinding met anderen

Mensen die onverwerkte moeilijke emoties met zich meedragen hebben vaak ook moeite in het contact met andere mensen. Wanneer je je emoties niet kunt voelen, verlies je verbinding met wie je bent, wat je voelt en wat je wilt. Dat kan het lastig maken authentieke verbindingen aan te gaan met andere mensen. Je kunt je eenzaam of afgesloten voelen van andere mensen in vriendschappen en (romantische) relaties omdat anderen jou niet helemaal kennen omdat een deel van jezelf zelfs niet toegankelijk is voor jezelf.

Link met hoogsensitiviteit

Onverwerkte emoties kunnen bij iedereen ontstaan, dit is niet specifiek voor hoogsensitieve mensen. Wat wel gezegd kan worden, is dat veel HSP’s een (onbewuste) neiging hebben om veel in hun hoofd te zitten. HSP’s zijn van nature goed in rationeel analyseren en begrijpen wat er gebeurt. Emoties worden door HSP’s intenser beleefd doordat ze diepgaander verwerkt worden, dus vanuit je hoofd leven kan een copingstijl zijn om om te gaan met die overweldigende emoties. Wanneer je in je hoofd zit, kunnen emoties echter niet goed verwerkt worden en raakt de emotiekast dus sneller vol. Zoals ik in het begin al beschreef, kunnen er dan na verloop van tijd problemen ontstaan, zeker wanneer je als HSP traumatische ervaringen hebt meegemaakt die je emotiekast overspoelen.

Onverwerkte emoties verwerken en loslaten

Ik kan me voorstellen dat dit een hoop informatie was. Misschien herken je je wel in het bovenstaande en vraag je je af hoe je zelf oude emoties zou kunnen verwerken. In mijn volgende blog ga ik hier verder op in. Ik vind het belangrijk om te noemen dat het kan dat deze informatie moeilijke gevoelens bij jou omhoog brengt. Als je je erg overweldigd voelt, is mijn advies om dit onderwerp te laten liggen totdat je er samen aan kunt werken met een professional die je kan ondersteunen. Onverwerkte emoties verwerken is niet eenvoudig en kan heel pijnlijk zijn. Zeker als je traumatische ervaringen hebt meegemaakt of kampt met ernstige klachten zoals een (zware) depressie of angsten, is het raadzaam om op zoek te gaan naar een behandelaar in de GGZ. Als je vragen hebt naar aanleiding van deze blog, aarzel dan niet om een mailtje te sturen naar: nore@hoogsensitiefonline.nl.

HSP coaching 

Ben jij hoogsensitief en vind je het lastig om met je emoties om te gaan? Merk je bijvoorbeeld dat je vaak in je hoofd leeft en situaties altijd aangaat vanuit ratio en denken in plaats van vanuit je gevoel? Of heb je moeite met voelen wat je wilt in je leven en waar je voor staat? Mijn ervaring is dat goed omgaan met emoties een belangrijke basis is voor goed in je vel zitten én je hoogsensitiviteit kunnen ervaren als kracht in plaats van als valkuil. Ben je nieuwsgierig geworden naar de coachingsmogelijkheden van Hoogsensitief Online? Plan dan gratis een klikgesprek in via de tool. Ik hoop je dan snel te mogen ontmoeten!

Liefs, Nore

Verder lezen?

• Boek: Wanneer je lichaam nee zegt – Gabor Mate
• Boek: Echte selfcare – Pooja Lakshmin